Klasyfikatory to cząstki (morfemy) obligatoryjnie dodawane do liczebników podczas liczenia. Jest to zwyczaj najprawdopodobniej zapożyczony z języka chińskiego. W języku polskim występuje szczątkowo taka metoda liczenia, np. dwie pary butów albo cztery pudełka cukierków. Służy to jednak podkreśleniu tego, że dany przedmiot nie występuje pojedynczo, zaznaczeniu istnienia opakowania zbiorczego itp. Natomiast w japońskim chodzi przede wszystkim o podkreślenie liczby przedmiotów i ich mnogości – czyli o to, co w polskim uzyskujemy za pomocą odpowiednio użytych form liczby pojedynczej bądź mnogiej rzeczowników.
Określone klasy rzeczowników wymagają konkretnych klasyfikatorów. Połączenia te nie zawsze są dla uczących się oczywiste i logiczne, np. klasyfikator hon, służący do liczenia przedmiotów podłużnych i wąskich, zapisywany jest znakiem, który normalnie oznacza książkę. Natomiast zarówno książki w formie europejskiej, jak i zwoje, mają swoje własne klasyfikatory, odpowiednio: satsu i kan.
Ciekawostką jest liczenie zajęcy i królików tak samo jak ptaków i nietoperzy. Wywodzi się to z pomysłowości japońskich mnichów buddyjskich, którym z mięsa wolno było jeść ryby i ptaki. Uznali oni, że uszy królików i zajęcy to takie nieużywane skrzydła, a zatem są zwierzęta te są pokarmem dozwolonym dla pobożnych mnichów. Sytuacja podobna do tej, w której Polacy uznawali bobry za ryby (czyli mięso postne), a cystersi twierdzili, że wszystko, co zostało przez nich złowione na groblach rozdzielających klasztorne stawy rybne, jest rybą – nawet kaczki i sarny.
kl. | co liczy | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
LUDZIE, ZWIERZĘTA ITP. | |||||||||||
人 | ludzie | hitori | futari | sannin | yonin | gonin | rokunin | nananin | hachinin | kyūnin | jūnin |
頭 | duże zwierzęta i… motyle | ittō | nitō | santō | yontō | gotō | rokutō | nanatō | hattō | kyūtō | juttō |
匹 | małe zwierzęta i… diabły | ippiki | nihikki | sanbiki | yonhiki | gohiki | roppiki | nanahiki | happiki | kyūhiki | juppiki |
羽 | ptaki, nietoperze | ichiwa | niwa | sanwa | yonwa | gowa | rokuwa | nanawa | hachiwa | kyūwa | jūwa |
尾 | ryby, małe zwierzęta wodne | ichibi | nibi | sanbi | yonbi | gobi | rokubi | nanabi | hachibi | kyūbi | jūbi |
体 | zwłoki, | ittai | nitai | santai | yontai | gotai | rokutai | nanatai | hattai | kyūtai | juttai |
柱 | bóstwa shintoistyczne, | hito- | futa- | mi- | yo- | itsu- | mu- | nana- | ya- | ku- | to- |
名 | uprzejmy klasyfikator dla ludzi | ichimei | nimei | sanmei | yonmei | gomei | rokumei | nanamei | hachimei | kyūmei | jūmei |
PRZEDMIOTY O OKREŚLONYCH KSZTAŁTACH | |||||||||||
本 | podłużne, cienkie przedmioty (ołówki, drzewa, parasole, | ippon | nihon | sanbon | yonhon | gohon | roppon | nanahon | happon | kyūhon | juppon |
枚 | przedmioty płaskie | ichimai | nimai | sanmai | yonmai | gomai | rokumai | nanamai | hachimai | kyūmai | jūmai |
輪 | przedmioty okrągłe (koła, kwiaty) | ichirin | nirin | sanrin | yonrin | gorin | rokurin | nanarin | hachirin | kyūrin | jūrin |
個 | małe przedmioty, | ikko | niko | sanko | yonko | goko | rokko | nanako | hakko | kyūko | jukko |
UBRANIA | |||||||||||
着 | ubrania | itchaku | nichaku | san- | yon- | gochaku | roku- | nana- | hatchaku | kyū- | juchaku |
足 | buty, skarpety (para); inne przedmioty występujące w parach | issoku | nisoku | sansoku | yonsoku | gosoku | ros- | nana- | hassoku | kyūsoku | jussoku |
NARZĘDZIA, MASZYNY, POJAZDY | |||||||||||
挺 | broń palna, gitary, pałeczki tuszu, lektyki, | itchō | nichō | sanchō | yonchō | gochō | rokuchō | nanachō | hatchō | kyūchō | jutchō |
丁 | narzędzia z ostrzem, | itchō | nichō | sanchō | yonchō | gochō | rokuchō | nanachō | hatchō | kyūchō | jutchō |
基 | maszyny przymocowane | ikki | niki | sanki | yonki | goki | rokki | nanaki | hakki | kyūki | jukki |
台 | ruchome maszyny, | ichidai | nidai | sandai | yondai | godai | rokudai | nanadai | hachidai | kyūdai | jūdai |
振 | miecze japońskie | hito- | futa- | mi- | yo- | itsu- | mu- | nana- | ya- | ku- | to- |
張 | łuki, instrumenty strunowe, sieci, moskitiery | itchō | nichō | sanchō | yonchō | gochō | rokuchō | nanachō | hatchō | kyūchō | jutchō |
機 | samoloty | ikki | niki | sanki | yonki | goki | rokki | nanaki | hakki | kyūki | jukki |
両 | wagony | ichiryō | niryō | sanryō | yonryō | goryō | rokuryō | nanaryō | hachiryō | kyūryō | jūryō |
隻 | statki, promy | isseki | niseki | sanseki | yonseki | goseki | rokuseki | nanaseki | hasseki | kyūseki | jusseki |
艦 | okręty | ikkan | nikan | sankan | yonkan | gokan | rokkan | nanakan | hakkan | kyūkan | jukkan |
艘 | łodzie | issō | nisō | sansō | yonsō | gosō | rokusō | nanasō | hassō | kyūsō | jussō |
門 | działa, armaty | ichimon | nimon | sanmon | yonmon | gomon | roku- | nana- | hachi- | kyūmon | jūmon |
BUDYNKI | |||||||||||
軒 | budynki, posesje | ikken | niken | sanken | yonken | goken | rokken | nanaken | hakken | kyūken | jukken |
戸 | mieszkania, domy | ikko | niko | sanko | yonko | goko | rokko | nanako | hakko | kyūko | jukko |
間 | pokoje | hitoma | futama | sanma | yonma | goma | rokuma | nanama | hachima | kyūma | jūma |
階 | piętra | ikkai | nikai | sankai | yonkai | gokai | rokkai | nanakai | hakkai | kyūkai | jukkai |
張 | namioty | hitohari | futahari | sanhari | yonhari | gohari | rokuari | nanahari | hachihari | kyūhari | juppari |
棟 | duże budynki | hito- | futa- | mi- | yo- | go- | roku- | nana- | hachi- | kyū- | jū- |
DRUKI, PISMA, DOKUMENTY, WIERSZE | |||||||||||
冊 | książki, zeszyty | issatsu | nisatsu | sansatsu | yonsatsu | gosatsu | roku- | nana- | hassatsu | kyū- | jussatsu |
巻 | tomy, zwoje, nawinięte rolki | ikkan | nikan | sankan | yonkan | gokan | rokkan | nanakan | hakkan | kyūkan | jukkan |
通 | dokumenty, pocztówki, listy, e-maile | ittsū | nitsū | santsū | yontsū | gotsū | rokutsū | nanatsū | hattsū | kyūtsū | juttsū |
部 | czasopisma, gazety, sterty papieru | ichibu | nibu | sanbu | yonbu | gobu | rokubu | nanabu | hachibu | kyūbu | jūbu |
文 | zdania | ichibun | nibun | sanbun | yonbun | gobun | rokubun | nanabun | hachibun | kyūbun | jūbun |
行 | linijki tekstu | ichigyō | nigyō | sangyō | yongyō | goggyō | rokugyō | nanagyō | hachigyō | kyūgyō | jūgyō |
字 | litery, znaki kanji, znaki kany | ichiji | niji | sanji | yonji | goji | rokuji | nanaji | hachiji | kyūji | jūji |
画 | kreski kanji | ikkaku | nikaku | sankaku | yonkaku | gokaku | rokkaku | nana- | hakkaku | kyū- | jukkaku |
詩 | wiersze | isshi | nishi | sanshi | yonshi | goshi | rokushi | nanashi | hasshi | kyūshi | jusshi |
句 | haiku | ikku | niku | sanku | yonku | goku | rokku | nanaku | hakku | kyūku | jukku |
編 | rozdziały | ippen | nihen | sanpen | yonpen | gohen | rokuhen | nanahen | happen | kyūhen | juppen |
AUDYCJE, NAGRANIA ITP. | |||||||||||
曲 | utwory muzyczne | ikkyoku | nikyoku | san- | yon- | gokyoku | rok- | nana- | hakkyoku | kyū- | jukkyoku |
幕 | sztuki, pokazy, przedstawienia, | ichimaku | nimaku | san- | yon- | gomaku | roku- | nana- | hachi- | kyūmaku | jūmaku |
通話 | rozmowy telefoniczne | ichi- | nitsūwa | san- | yon- | gotsūwa | roku- | nana- | hachi- | kyūtsūwa | jūtsūwa |
話 | odcinki serialu, historie | ichiwa | niwa | sanwa | yonwa | gowa | rokuwa | nanawa | hachiwa | kyūwa | jūwa |
役 | role aktorskie | ichiyaku | niyaku | san’- | yon’- | goyaku | roku- | nana- | hachi- | kyūyaku | jūyaku |
局 | stacje telewizyjne i radiowe; rozgrywki w gry planszowe | ikkyoku | nikyoku | san- | yon- | gokyoku | rok- | nana- | hachi- | kyū- | jukkyoku |
MEBLE ITP. | |||||||||||
面 | lustra, gry planszowe, | ichimen | nimen | sanmen | yonmen | gomen | rokumen | nanamen | hachimen | kyūmen | jūmen |
幅 | wiszące zwoje | ippuku | nifuku | sanpuku | yonfuku | gofuku | roppuku | nanafuku | happuku | kyūfuku | juppuku |
畳 | tatami | ichijō | nijō | sanjō | yonjō | gojō | rokujō | nanajō | hachijō | kyūjō | jūjō |
脚 | krzesła | ikkyaku | nikyaku | san- | yon- | go- | rok- | nana- | hakkyaku | kyū- | jukkyaku |
棹 | komody, kredensy, szuflady; flagi | hitosao | futasao | sansao | yonsao | gosao | rokusao | nanasao | hachisao | kyūsao | jussao |
卓 | biurka, stoły | ittaku | nitaku | santaku | yontaku | gotaku | rokutaku | nanataku | hattaku | kyūtaku | juttaku |
JEDZENIE, NAPOJE, LEKI | |||||||||||
杯 | szklanki, kubki, filiżanki napoju; zawartość łyżki lub łyżeczki | ippai | nihai | sanbai | yonhai | gohai | roppai | nanahai | happai | kyūhai | juppai |
品 | dania | ippin | nihin | sanpin | yonhin | gohin | roppin | nanahin | happin | kyūhin | juppin |
錠 | tabletki, pastylki, pigułki | ichijō | nijō | sanjō | yonjō | gojō | rokujō | nanajō | hachijō | kyūjō | jūjō |
切れ | kromki, plasterki | hitokire | futakire | mikire | yonkire | gokire | rokkire | nanakire | hachikire | kyūkire | jukkire |
献 | drinki | ikkon | nikon | sankon | yonkon | gokon | rokkon | nanakon | hakkon | kyūkon | jukko |
人前 | porcje jedzenia | ichi- | ni- | san- | yo- | go- | roku- | nana- | hachi- | kyū- | jū- |
斤 | bochenki | ikkin | nikin | sankin | yonkin | gokin | rokkin | nanakin | hakkin | kyūkin | jukkin |
CZAS | |||||||||||
日 | dni (jako miara czasu) | ichinichi | futsuka | mikka | yokka | itsuka | muika | nanoka | yōka | kokono- | tōka |
週間 | tygodnie (jako miara czasu) | isshū- | nishū- | sanshū- | yonshū- | goshū- | rokushū- | nanashū- | hasshū- | kyūshū- | jusshū- |
ヶ月 | miesiące (jako miara czasu) | ikka- | nika- | sanka- | yonka- | goka- | rokka- | nanaka- | hakka- | kyūka- | jukka- |
年間 | rok (jako miara czasu) | ichi- | ni- | san- | yo- | go- | roku- | nana- | hachi- | kyū- | jū- |
時間 | godziny (jako miara czasu | ichi- | ni- | san- | yo- | go- | roku- | nana- | hachi- | kyū- | jū- |
分 | minuty | ippun | nifun | sampun | yonpun | gofun | roppun | nanafun | happun | kyūfun | juppun |
秒 | sekundy | ichibyō | nibyō | sanbyō | yonbyō | gobyō | rokubyō | nanabyō | hachibyō | kyūbyō | jūbyō |
才 | czyjś wiek (również pisane jako 歳) | issai | nisai | sansai | yonsai | gosai | rokusai | nanasai | hassai | kyūsai | jussai |
泊 | noclegi | ippaku | nihaku | sanbaku | yonhaku | gohaku | roppaku | nana- | happaku | kyūhaku | juppaku |
代 | pokolenia, panowania, | ichidai | nidai | sandai | yondai | godai | rokudai | nanadai | hachidai | kyūdai | jūdai |
RÓŻNE | |||||||||||
服 | dawki, dozy | ippuku | nifuku | sanpuku | yonfuku | gofuku | roppuku | nana- | happuku | kyūfuku | juppuku |
度 | razy, stopnie (temperatury, kąta) | ichido | nido | sando | yondo | godo | rokudo | nanado | hachido | kyūgo | jūdo |
回 | razy | ikkai | nikai | sankai | yonkai | gokai | rokkai | nanakai | hakkai | kyūkai | jukkai |
重 | warstwy | hitoe | futaee | sanjū | yonjū | gojū | rokujū | nanajū | hachijū | kyūjū | jūjū |
束 | wiązki, bukiety, pliki | hito- | futa- | mi- | yo- | go- | roku- | nana- | hachi- | kyū- | jut- |
組 | grupy, zestawy, pary typu: mąż i żona, bliźnięta, tancerz i tancerka | hito- | futa- | san- | yon- | go- | rok- | nana- | hak- | kyū- | juk- |
箱 | pudełka | hito- | futa- | san- | yon- | go- | rop- | nana- | hap- | kyū- | ju- |
粒 | nasiona, ziarna | hito- | futa- | san- | yon- | go- | roku- | nana- | hachi- | kyū- | jut- |
号 | numery, wydania | ichigō | nigō | sangō | yongō | gogō | rokugō | nanagō | hachigō | kyūgō | jūgō |
段 | stopnie (również schodów), poziomy | ichidan | nidan | sandan | yondan | godan | rokudan | nanadan | hachidan | kyūdan | jūdan |
滴 | krople | itteki | niteki | santeki | yonteki | goteki | rokuteki | nanateki | hatteki | kyūteki | jutteki |
つ | rzeczowniki nieżywotne; może zastąpić | hitotsu | futatsu | mittsu | yottsu | itsutsu | muttsu | nanatsu | yattsu | kokono- | tō |
ikona wpisu: stevendepolo via Foter.com / CC BY
Specjalne podziękowania dla mojej przyjaciółki, Miwako-san, za pomoc i cierpliwość (^_^)!
Czekam na kontynuacje